Khi nhắc đến những khu chợ nổi tiếng ở Bến Tre, không thể không nhắc đến chợ Ba Vật. Đây là một trong những nơi mua sắm sầm uất và sầm uất nhất khu vực. Ba Vật là một địa danh nằm trên đồng bằng Cù Lao Minh, thuộc thị trấn Phước Mỹ Trung, huyện Mỏ Cày Bắc, tỉnh Bến Tre. Chợ Ba Vật đã tồn tại từ rất lâu và dù đã trải qua nhiều lần trùng tu nhưng nơi đây vẫn giữ được vẻ đẹp bình dị, mộc mạc. Không gian chợ cả trong lẫn ngoài đều rất thoáng đãng, tạo cảm giác dễ chịu cho người mua và người bán.
Ba Vật là nơi có bề dày lịch sử, phát triển thịnh vượng từ thế kỷ 17. Hình ảnh phồn vinh của vùng đất này từng được khắc họa trong câu ca dao nổi tiếng: Sông Bến Tre có nhiều hang cá, phố Ba Vật Gió mát thấu xương.
Ba Vật còn được biết đến với tên gọi khác là Ba Việt, tên có nguồn gốc từ tiếng Khmer, phiên âm từ “Pears Watt” có nghĩa là chùa Phật giáo. Ban đầu đây là nơi sinh sống của người Khmer. Mãi đến cuối thế kỷ 17, đầu thế kỷ 18, người Việt mới định cư, kéo theo đó là sự xuất hiện của cộng đồng người Hoa.
Người Việt chủ yếu khai hoang để phát triển nông nghiệp, còn người Hoa tập trung vào hoạt động thương mại và sản xuất thủ công mỹ nghệ. Dựa vào lợi thế mạng lưới sông ngòi phức tạp, họ đã phát triển giao thương không chỉ ở tỉnh Bến Tre mà còn mở rộng ra các tỉnh khác trong nước và giao thương với các nước như Xiêm, Campuchia, Trung Quốc. .
Khi đó, nhiều chợ lớn ở Bến Tre được hình thành trên vùng đất cao, khô ráo ven sông thuộc các huyện như Duy Minh, Bảo Hữu, Bảo An. Trong số này, chợ Ba Vật không chỉ là khu chợ sầm uất mà còn là thành phố cảng nổi tiếng của Bến Tre.
Nhờ vị trí thuận lợi cho giao thương đường sông, chợ Ba Vật từng thu hút rất nhiều tàu buôn từ khắp châu Á. Sản phẩm chủ yếu của thương nhân Trung Quốc và Nhật Bản tại đây bao gồm gốm sứ và vôi nung từ vỏ sò.
Theo sách Đại Nam Nhất Thống Chí do Viện Lịch sử Quốc gia triều Nguyễn biên soạn, chợ Ba Vật được mô tả như sau: “Chợ Ba Việt nằm ở làng Hành Phúc, trụ sở huyện Tân Minh, đường phố đông đúc, thuyền bè tấp nập. Trong khi đó, sách Gia Định Thành Thông Chi của tác giả Trịnh Hoài Đức ghi: “Chợ này nằm ở bờ đông kênh, có đường phố, thuyền bè đậu liên tục”.
Tuy nhiên, theo thời gian, sự thịnh vượng của Ba Vật dần lùi vào dĩ vãng khi các thương gia tìm đến những trung tâm buôn bán tiện lợi hơn. Dấu tích thời kỳ hoàng kim của nơi đây được các nhà khảo cổ học tìm thấy vào năm 2004.
Chợ Ba Vật nằm ven sông, xưa kia là nơi người dân dùng sông làm đường vận chuyển chính. Những ngôi nhà ven sông có vị trí thuận tiện cho việc mua bán, trao đổi hàng hóa. Nơi đây từng là trung tâm thương mại sôi động, với sự hiện diện tích cực của cả thương nhân Việt Nam và Trung Quốc. Tuy nhiên, đến cuối thế kỷ 19, chợ Ba Vật bắt đầu mất dần vị thế ban đầu.
Ngày nay, chợ vẫn là nơi mua bán nhiều loại hàng hóa, từ rau, trái cây, thịt, hải sản cho đến các mặt hàng tiêu dùng như đồ hộp, sữa, quần áo… Vào những ngày lễ Tết hoặc cuối tuần, chợ vẫn là nơi mua bán nhiều loại hàng hóa. thường đông đúc hơn, trong khi ngày thường mở cửa sớm và đóng cửa nhanh chóng. Chợ hiện nằm trong quy hoạch mô hình nông thôn mới, nằm đối diện nhà thờ Cái Nhum và kết nối với các tuyến đường lớn khác.
Nằm ngay trung tâm thành phố Thái Bình, chợ Bồ không chỉ là trung tâm buôn bán sầm uất mà còn là nơi lưu giữ kỷ niệm yêu thương của bao thế hệ…
