Thủ tướng Phạm Minh Chick: quyết tâm xây dựng với ngành đường sắt – Ảnh: VGP

Tham dự cuộc họp là Phó Thủ tướng Tran Hong Ha, Phó Thủ tướng Ho Duc Phoc, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Tran Hong Minh, Bộ trưởng, Chủ tịch của VPCP Tran Van Son, lãnh đạo Bộ, Chi nhánh, Cơ quan, Địa phương, Thành viên của Ủy ban Chỉ đạo.

Nghị quyết của Đại hội XIII của Đảng, kết luận rằng 49 -KL/TW của chính trị, các chiến lược và kế hoạch phát triển giao thông và giao thông đã xác nhận rằng tuyến đường sắt là một trong những khu vực cần ưu tiên đầu tư, đặc biệt là đường sắt cao tốc.

Chỉ trong một thời gian ngắn (tháng 11 năm 2024 và tháng 2 năm 2025), Quốc hội đã ban hành 3 nghị quyết để thực hiện các dự án đường sắt, bao gồm: Giải quyết chính sách đầu tư của các dự án đường sắt cao tốc ở phía bắc – South Axis; Nghị quyết về chính sách đầu tư của Lào Cai – Hà Nội – Dự án Đường sắt Hai Phong; Nghị quyết đã thí điểm một số cơ chế và chính sách cụ thể, đặc biệt là để phát triển mạng lưới đường sắt đô thị ở thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh.

Các công trình và dự án mới về xây dựng cơ sở hạ tầng đường sắt mới có tổng đầu tư lớn, yêu cầu kỹ thuật cao, đặc biệt là đường sắt cao tốc lần đầu tiên tại Việt Nam.

Thủ tướng đã ban hành quyết định số 609/QD-TTG ngày 15 tháng 3 năm 2025, thành lập Ban chỉ đạo các công trình và dự án quan trọng trong lĩnh vực đường sắt và quyết định số 24/qd-bcđsqg vào ngày 17 tháng 3 năm 2025 ban hành quy định về tổ chức và hoạt động của ban chỉ đạo.

Phiên đầu tiên của ban chỉ đạo các dự án chính, các dự án quốc gia quan trọng trong lĩnh vực đường sắt – Ảnh: VGP

Danh sách các công trình và dự án bao gồm: (i) Dự án đường sắt có tốc độ cao ở phía bắc – trục phía nam; .

Dự án đường sắt cao tốc phía bắc, được thông qua Quốc hội trong Nghị quyết số 172/2024/QH15, có tổng chiều dài 1.541 km từ Hà Nội đến Thành phố Hồ Chí Minh, với tốc độ thiết kế 350 km/h. Tổng đầu tư sơ bộ là VND 1.713.548 tỷ (khoảng 67,34 tỷ USD). Thời gian thực hiện là từ 2025-2035.

Lào Cai – Hà Nội – Đường sắt Hai Phong, kích thước 1.435 mm, vận chuyển hành khách và hàng hóa; Tổng chiều dài của tuyến chính là khoảng 390,9 km, tuyến đường nhánh là 27,9 km; Tổng đầu tư 8.369 tỷ USD; Giai đoạn 1 của đầu tư đường đơn, tiến hành giải phóng mặt bằng trên quy mô đường đôi. Thời gian thực hiện là từ 2025-2030.

Hà Nội – Đường sắt Lang Son kết nối Hà Nội với các tỉnh BAC Ninh Ninh, Bac Giang và Lang Son, kết nối các khớp quốc tế với Trung Quốc; Tổng chiều dài là khoảng 156 km.

Hai Phong – HA Long – Đường sắt CAI CAI kết nối Thành phố Hai Phong với tỉnh Quang Ninh; Kết nối chung quốc tế với Trung Quốc; Tổng chiều dài đường là khoảng 187 km.

Theo Nghị quyết số 188/2025/QH15 ngày 19 tháng 2 năm 2025 của Quốc hội, Thành phố Hà Nội dự kiến ​​sẽ xây dựng 15 Đường sắt đô thị; Thành phố Hồ Chí Minh dự kiến ​​sẽ xây dựng 10 đường sắt đô thị.

Chủ tịch Hội đồng quản trị của Tập đoàn Đường sắt Việt Nam Dang Sy Manh phát biểu tại cuộc họp – Ảnh: VGP

Hình thành các tập đoàn công nghiệp đường sắt lớn

Phát biểu, Thủ tướng Phạm Minh Chinh nhấn mạnh tầm quan trọng của đầu tư vào các dự án đường sắt và sự phát triển của ngành công nghiệp đường sắt.

Thủ tướng tuyên bố rằng để đạt được các mục tiêu đã định, nó đòi hỏi chúng ta phải có suy nghĩ vượt quá giới hạn của chính mình, thoát khỏi con đường, thúc đẩy tinh thần tự tâm, khả năng phục hồi và niềm tự hào dân tộc.

“Chúng tôi quyết tâm xây dựng với ngành công nghiệp đường sắt, công nghệ chính, sản xuất xe ngựa, đầu máy, phát triển hệ sinh thái ngành công nghiệp đường sắt. Thời gian, trí thông minh và sự quyết đoán vào đúng thời điểm là những yếu tố quyết định thành công.

Chỉ đạo các giải pháp, Thủ tướng đã chỉ định Bộ Xây dựng, Bộ Giáo dục và Đào tạo để phát triển một dự án đào tạo nguồn nhân lực, đào tạo cả trong và ngoài nước, với các kế hoạch, chương trình và mục tiêu đào tạo cụ thể với từng cấp, chuyên môn, hình thành và phát triển các khoa đường sắt tại các trường đại học; Đặc biệt là đào tạo tổng số các nhà sư.

Cùng với đó, việc thành lập và thành lập các tập đoàn lớn, bao gồm các tập đoàn tư nhân, liên quan đến ngành công nghiệp đường sắt, nếu vượt quá cơ quan, báo cáo cho cơ quan có thẩm quyền để quyết định và sửa đổi các quy định liên quan.

Thứ ba là giải pháp để huy động và đa dạng hóa các nguồn lực, bao gồm vốn nhà nước, các khoản vay, trái phiếu xây dựng, quan hệ đối tác công khai, khai thác ngày nay … và quản lý nghiêm ngặt để tránh mất mát và lãng phí.

Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Xây dựng đã phát triển các tiêu chuẩn kỹ thuật phù hợp; Ứng dụng công nghệ hiện đại, chuyển giao công nghệ tiên tiến.

Liên quan đến các cơ chế, chính sách và các vấn đề cần được giải quyết và các chính sách cần thiết, Bộ Xây dựng chủ trì và đánh giá và báo cáo cho Quốc hội tại phiên họp sắp tới.

Thủ tướng yêu cầu đồng ý về nhận thức về tầm quan trọng của các dự án đường sắt – Ảnh: VGP

Gán một số nhiệm vụ, Thủ tướng yêu cầu đồng ý về nhận thức về tầm quan trọng của các dự án đường sắt; Tập trung vào việc loại bỏ các khó khăn, đẩy nhanh tiến độ của các dự án, đặc biệt là trong giải phóng mặt bằng theo hướng tách thành các dự án riêng biệt, khi có một tuyến đường, các địa phương được giao cho giải phóng mặt bằng, kêu gọi đầu tư vào các thiết bị đầu cuối, trước hết là dự án Lao Caii – HAI Phong.

Yêu cầu tăng cường phối hợp liên ngành, nâng cao trách nhiệm, Thủ tướng nhấn mạnh rằng, được xác định là rất cao, những nỗ lực phải rất lớn, hành động phải quyết liệt, tập trung, quan điểm và làm điều đó để làm việc và làm điều đó. Nhiệm vụ và công việc phải đảm bảo 6 “rõ ràng”; “Rõ ràng, công việc rõ ràng, tiến bộ rõ ràng, kết quả rõ ràng, trách nhiệm và thẩm quyền rõ ràng” làm cơ sở để giám sát và xem xét. Kiên quyết xử lý nghiêm ngặt các trường hợp chậm trễ, vô trách nhiệm và ngay lập tức khen ngợi các tập thể và cá nhân để hoàn thành thành công các nhiệm vụ và khuyến khích sự đổi mới.

Thủ tướng cũng chỉ đạo người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, các dự án phải nhằm mục đích phục vụ người dân, cải thiện chất lượng dịch vụ, giảm tắc nghẽn, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Bộ Xây dựng, Bộ Tư pháp phát triển và ban hành các tài liệu pháp lý để hướng dẫn các cơ chế và chính sách cụ thể, đặc biệt là Quốc hội, nếu không có bất kỳ cơ chế và chính sách nào, nộp cho Quốc hội cho ứng dụng chung cho các dự án.

Bộ Xây dựng khẩn cấp hấp thụ ý kiến ​​của các bộ và cơ quan để hoàn thành và đệ trình lên chính phủ để ban hành các nghị quyết của chính phủ để thực hiện Nghị quyết số 172/2024/QH15, Nghị quyết số 187/2025/QH15 của Quốc hội. Bộ Xây dựng chủ trì và điều phối với thành phố. Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh đã phát triển và đệ trình lên Chính phủ để soạn thảo nghị quyết để thực hiện Nghị quyết số 188/2025/QH15.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường phát triển một nghị định để quy định việc sử dụng rừng tạm thời và trả lại rừng để thực hiện việc xây dựng các công trình tạm thời để phục vụ dự án, hoàn thành vào tháng 9 năm 2025.

Bộ Xây dựng phát triển một nghị định quy định các tiêu chí để lựa chọn các tổ chức và các doanh nghiệp thuộc sở hữu nhà nước được giao cho các nhiệm vụ hoặc tổ chức và doanh nghiệp của Việt Nam được lệnh cung cấp dịch vụ và hàng hóa đường sắt.

Bộ Xây dựng phát triển quyết định của Thủ tướng quy định danh sách các dịch vụ và hàng hóa đường sắt được giao nhiệm vụ được giao nhiệm vụ với các tổ chức, doanh nghiệp hoặc đặt hàng cho các tổ chức và doanh nghiệp Việt Nam.

Bộ Xây dựng phát triển một nghị định hướng dẫn nhà đầu tư thực hiện đồng thời công thức, đánh giá và phê duyệt các báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế xây dựng sau khi thiết kế cơ bản, tài liệu đấu thầu và hồ sơ yêu cầu.

Đối với các dự án phát triển ngành công nghiệp đường sắt, Thủ tướng lưu ý rằng cần phải nghiên cứu và tham khảo các bài học quốc tế.

Các địa phương khẩn cấp lập kế hoạch các kế hoạch chi tiết và chủ động thúc đẩy vốn ngân sách địa phương để thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; Triển khai việc xây dựng khu vực tái định cư cho dự án trên cơ sở các hồ sơ thiết kế sơ bộ trong báo cáo nghiên cứu trước khả năng được phê duyệt bởi Quốc hội.

Liên quan đến các dự án cụ thể, với Dự án Đường sắt Lào Cai – HAI – Hai Phong, Bộ Tài chính khẩn cấp đệ trình lên Thủ tướng để thành lập Hội đồng Đánh giá Nhà nước. Thủ tướng đã đồng ý bắt đầu gói đấu thầu xây dựng Trạm Lào mới và bắt đầu các khu vực tái định cư dự án của dự án vào năm 2025. Bộ Ngoại giao và Bộ Tài chính trên cơ sở báo cáo nghiên cứu trước khả năng của dự án làm việc với phía Trung Quốc để đàm phán thỏa thuận. Đồng thời, quảng bá dự án của Hà Nội – Lang Son và Hai Phong – Ha Long – Đường sắt Cai Cai.

Với dự án đường sắt cao tốc ở phía bắc – South Axis, Thủ tướng đã yêu cầu cố gắng bắt đầu vào tháng 12 năm 2026. Bộ Tư pháp đã nhận xét về ứng dụng theo thứ tự và các thủ tục rút ngắn trong việc phát triển và ban hành một nghị định về thiết kế chung vào đầu tháng 4 năm 2025; Đồng thời, các bộ và chi nhánh nhanh chóng có ý kiến ​​sau khi Bộ Xây dựng yêu cầu nghị định dự thảo.

Đối với các dự án đường sắt đô thị ở thành phố Hà Nội và Hồ Chí Minh, Thủ tướng đã yêu cầu Ủy ban Nhân dân Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh xem xét việc thực hiện các dự án đường sắt đô thị tại địa phương. Bộ Tài chính sớm có ý kiến ​​về việc dừng việc sử dụng ODA Capital, các khoản vay ưu đãi nước ngoài cho dự án và điều chỉnh vốn cho dự án đường sắt đô thị của thành phố Hồ Chí Minh, Tuyến đường 2 của Ben Thanh – Tham Luong.