Thị trường chứng khoán của Việt Nam vừa đóng cửa Tuần lễ giao dịch sôi động khi chỉ số VN gần như vượt qua điểm số (+0,01%), nhưng thanh khoản đã bùng nổ, thiết lập một đỉnh mới vào năm 2025. Đây cũng là tuần thứ tám trên thị trường để duy trì động lực tăng lên, một tín hiệu lạc quan cho thấy tâm lý đầu tư tiếp tục được tăng cường. Tuy nhiên, sự phấn khích đi kèm với những rủi ro nhất định, đặc biệt là bẫy tâm lý có thể ảnh hưởng đến các quyết định đầu tư.

Các nhà phân tích nói rằng thị trường sẽ tiếp tục được hưởng lợi từ các yếu tố vĩ mô thuận lợi

Các nhà phân tích nói rằng thị trường sẽ tiếp tục được hưởng lợi từ các yếu tố kinh tế vĩ mô thuận lợi. Tăng trưởng lợi nhuận 17,6% vào năm 2024 đã tạo ra một nền tảng cho kỳ vọng tăng trưởng 17% vào năm 2025, trong đó nhóm ngân hàng đóng vai trò hàng đầu. Với chính sách tăng trưởng tín dụng 16% của Ngân hàng Nhà nước, các doanh nghiệp sẽ có nhiều vốn hơn để phát triển và hỗ trợ thị trường chứng khoán tiếp tục tăng.

Bên cạnh đó, quá trình nâng cao thị trường chứng khoán của Việt Nam cũng trong nhiều bước quan trọng. Thông tư 68/2024/TT-BTC đã thiết lập một khung pháp lý để đáp ứng các tiêu chí của FTSE Russell và MSCI. Nếu việc cải thiện tài trợ trước tiếp tục và chi phí giao dịch thất bại, Việt Nam có thể chính thức được FTSE nâng cấp lên thị trường mới nổi thứ cấp vào tháng 9 năm 2025. Đây sẽ là một động lực mạnh mẽ để giúp thị trường thu hút vốn nước ngoài, tăng tính thanh khoản và mở ra các cơ hội đầu tư mới.

Dòng tiền vào thị trường ngày càng mạnh mẽ, khiến nhiều cổ phiếu đột phá, nhưng cũng đi kèm với nguy cơ bẫy tâm lý. Khi cổ phiếu tăng, các nhà đầu tư có xu hướng cảm thấy rằng bất kỳ giá nào cũng rẻ và sẵn sàng mua với kỳ vọng rằng giá sẽ tiếp tục tăng. Ngược lại, khi thị trường điều chỉnh, họ cảm thấy mọi giá đắt, ngay cả khi cổ phiếu đã giảm sâu so với đỉnh. Đây là một hiệu ứng tâm lý phổ biến, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các quyết định đầu tư nếu không được kiểm soát tốt.

Có nhiều yếu tố làm cho các nhà đầu tư rơi vào xoáy tâm lý này. Hiệu ứng tăng và giảm là một trong những lý do chính, khi các nhà đầu tư có xu hướng mong đợi thị trường tiếp tục theo xu hướng hiện tại, bất kể các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp. Khi các cổ phiếu tăng mạnh, họ tin rằng giá sẽ tăng lên, dẫn đến tâm lý “sợ thiếu cơ hội” (FOMO – sợ bỏ lỡ). Ngược lại, khi thị trường giảm, nỗi sợ tâm lý tăng lên, khiến nhiều nhà đầu tư vội vã cắt lỗ ngay cả khi họ không đánh giá đầy đủ tiềm năng của doanh nghiệp.

Ngoài ra, tác động từ các phương tiện truyền thông và cộng đồng đầu tư cũng có ảnh hưởng lớn. Khi thị trường tăng lên, một loạt các tin tức tích cực xuất hiện, khuyến khích các nhà đầu tư đổ vốn vào thị trường. Ngược lại, khi thị trường điều chỉnh, thông tin tiêu cực có thể truyền bá tâm lý tâm lý rộng rãi, mặc dù nhiều doanh nghiệp vẫn duy trì một nền tảng kinh doanh ổn định.

Một sai lầm phổ biến khác là đánh giá giá trị sai của cổ phiếu. Các nhà đầu tư thường chỉ nhìn vào các chuyển động giá ngắn hạn nhưng quên rằng giá trị thực của doanh nghiệp không thay đổi quá nhanh. Một công ty có nền tảng tài chính vững chắc vẫn có thể duy trì triển vọng tăng trưởng dài hạn, ngay cả khi giá cổ phiếu giảm xuống do ảnh hưởng của thị trường nói chung.

Để tránh rơi vào bẫy tâm lý này, các nhà đầu tư cần phát triển một chiến lược đầu tư bền vững dựa trên các nguyên tắc cơ bản.

Đầu tiên, tập trung vào các doanh nghiệp có nền tảng tài chính ổn định, tăng trưởng lợi nhuận tốt, dòng tiền mạnh và tỷ lệ cho vay hợp lý.

Thứ hai, thiết lập các kế hoạch đầu tư rõ ràng, tránh bị cuốn vào những biến động ngắn hạn của thị trường.

Thứ ba, đa dạng hóa danh mục đầu tư, không nên tập trung vào một ngành công nghiệp hoặc nhóm cổ phiếu nhất định để giảm thiểu rủi ro.

Thứ tư, giám sát chặt chẽ các chính sách kinh tế vĩ mô và tài chính, đặc biệt là quá trình nâng cao thị trường và xu hướng dòng vốn nước ngoài.