Tháng 2 năm 2025 đánh dấu một giai đoạn đầy thách thức với thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) mà không có bất kỳ phát hành mới nào được công bố. Theo một báo cáo từ Hiệp hội thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA), đây là lần đầu tiên sau nhiều năm, thị trường hoàn toàn “đóng băng”, phản ánh sự thận trọng của các doanh nghiệp cũng như các nhà đầu tư từ những thay đổi kinh tế vĩ mô.

Hình minh họa

Dữ liệu từ VBMA cho thấy, trong hai tháng đầu năm, tổng giá trị của trái phiếu phát hành chỉ là 5.554 tỷ đồng, thấp đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, việc mua lại trái phiếu trước ngày đáo hạn vào tháng 2 chỉ ghi nhận 2,592 tỷ VND, giảm 58% so với tháng 2 năm 2024. Điều này cho thấy rằng mặc dù áp lực thanh toán nợ vẫn còn cao, các doanh nghiệp chưa sẵn sàng thực hiện kế hoạch huy động vốn mới.

Trong thị trường thứ cấp, tổng giá trị của giao dịch trái phiếu doanh nghiệp cá nhân vào tháng 2 năm 2025 chỉ là 73.491 tỷ đồng, giảm 22% so với tháng trước. Đây là một tín hiệu rõ ràng cho thấy tâm lý thận trọng của các nhà đầu tư, khi quan tâm đến khả năng trả nợ thanh khoản và nợ của các doanh nghiệp đã không có dấu hiệu giảm.

Một trong những lý do chính để thị trường trái phiếu doanh nghiệp rơi vào tình trạng ảm đạm là áp lực trưởng thành ngày càng tăng. Theo thống kê, vào năm 2025, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp là do 192.267 tỷ đồng, trong đó ngành bất động sản chiếm hơn 54% với 107.235 tỷ đồng.

Nhiều tập đoàn lớn như Novaland, NAM Long và các công ty chứng khoán như VNDirect đang phải đối mặt với các vấn đề tài chính đầy thách thức. Thay vì phát hành trái phiếu bổ sung để tăng vốn, các doanh nghiệp này đang tập trung vào tái cấu trúc nợ và xử lý các nghĩa vụ tài chính hiện có.

Mặt khác, lãi suất phát hành trái phiếu doanh nghiệp hiện có khoảng 9% – 12%/năm, cao hơn đáng kể so với lãi suất cho vay ngân hàng hoặc được huy động thông qua các kênh chứng khoán. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp phải chùn bước, đừng dám thực hiện các kế hoạch phát hành mới để tránh tạo ra nhiều áp lực tài chính hơn.

Dòng tiền được chuyển sang đâu?

Theo dữ liệu từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV), vào cuối năm 2024, tổng số tiền gửi dân số tại các tổ chức tín dụng đạt khoảng 7.000.290,6 tỷ đồng. Mặc dù không có dữ liệu cụ thể trong hai tháng đầu năm 2025, xu hướng tăng trưởng này cho thấy các nhà đầu tư đang ưu tiên cho các kênh đầu tư an toàn như tiền gửi tiết kiệm.

Ngoài ra, thị trường chứng khoán cũng thừa nhận sự chú ý từ các nhà đầu tư, đặc biệt là trong các nhóm có nền tảng tài chính mạnh mẽ như ngân hàng, công nghệ và năng lượng.

Bất động sản cũng là một kênh quan tâm, mặc dù thị trường chưa thực sự phục hồi. Một số nhà đầu tư đang chuyển sang mua bất động sản giá trị thấp hoặc lô đất, dự kiến ​​sự phục hồi của thị trường bất động sản trong dài hạn.

Ngoài ra, vàng cũng đang trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho nhiều nhà đầu tư. Giá vàng trong những năm gần đây cho thấy nhu cầu về kim loại quý đang tăng đáng kể. Kể từ 16:00 ngày 11/3, giá vàng trong nước đã neo mức kỷ lục, niêm yết ở mức 90,8 92,8 triệu đồng/Tael (mua – bán) cho SJC Gold Bars, trong khi nhẫn vàng 999,9 ở mức hơn 93 triệu đồng mỗi tael (bán).

Mặc dù thị trường trái phiếu đang trong thời kỳ khó khăn, một số tổ chức tài chính vẫn có kế hoạch phát hành trái phiếu trong tương lai gần. Ví dụ, Ngân hàng cổ phiếu thương mại phát triển thành phố. Thành phố Hồ Chí Minh (HDBank) dự kiến ​​sẽ huy động tới 10.000 tỷ VND thông qua Kênh trái phiếu trong nửa đầu năm 2025, trong khi công ty chứng khoán chứng khoán VNDirect cũng có kế hoạch phát hành các cá nhân trị giá 2.000 tỷ VND. Tuy nhiên, sự thành công của việc huy động này vẫn phụ thuộc vào khả năng cải thiện thanh khoản và tâm lý của các nhà đầu tư.

Các chuyên gia nói rằng để thị trường TPDN phục hồi, sự hỗ trợ từ các chính sách là một yếu tố chính. Giảm lãi suất, mở rộng các điều kiện để phát hành hoặc triển khai các gói tín dụng đặc biệt để hỗ trợ các doanh nghiệp tái cấu trúc nợ có thể là giải pháp cần thiết.

Bên cạnh đó, tính minh bạch trong công bố thông tin cũng đóng một vai trò quan trọng. Hiện tại, nhiều nhà đầu tư vẫn cảnh giác với các vấn đề trái phiếu, đặc biệt là từ các doanh nghiệp bất động sản. Tăng cường giám sát và nhu cầu minh bạch hơn có thể giúp khôi phục niềm tin trên thị trường.