Tổng quan về ngành công nghiệp và lợi thế chiến lược

Công nghiệp cảng và vận chuyển của Việt Nam bước vào năm 2025 với nhiều tín hiệu tích cực, sau một năm 2024 chứng kiến ​​sự phục hồi mạnh mẽ từ cả sản xuất trong nước và quốc tế. Theo báo cáo phân tích công nghiệp được công bố vào ngày 21 tháng 3 năm 2025 bởi Công ty Chứng khoán Guotai Junan Việt Nam (GTJASVN), tổng sản lượng hàng hóa thông qua hệ thống cảng biển vào năm 2024 đạt hơn 860 triệu tấn, tăng 24,6% so với cùng kỳ. Đây là một sự tăng trưởng tuyệt vời, thể hiện vai trò ngày càng quan trọng của cảng biển trong chuỗi cung ứng thương mại toàn cầu.

Các doanh nghiệp cảng và giao thông đang bước vào giai đoạn sàng lọc rõ ràng, trong đó năng lực đầu tư, vị trí địa lý và chiến lược phát triển sẽ xác định hiệu quả của hoạt động.

Lợi thế địa lý tiếp tục là một nền tảng vững chắc để giúp ngành công nghiệp giữ một vị trí chiến lược trong khu vực. Với một bờ biển rộng hơn 3.260 km và một địa điểm gần các tuyến đường châu Á – châu Âu Hải Trinh, Việt Nam hoạt động như một cửa ngõ giữa Châu Á và Châu Âu và Châu Mỹ. Mặc dù không nằm trực tiếp trên eo biển Malacca – tuyến đường giao thông bận rộn nhất thế giới – nhưng khoảng cách gần các cảng quá cảnh lớn như Singapore hoặc Malaysia, giúp Việt Nam dễ dàng chào đón hàng hóa quốc tế.

Ngoài ra, mạng lưới các hiệp định thương mại tự do như EVFTA, CPTPP, RCEP tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng nhập khẩu và xuất khẩu. Tổng doanh thu xuất khẩu vào năm 2024 đạt hơn 405 tỷ USD, trong đó khu vực doanh nghiệp FDI chiếm hơn 71%. Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, trong khi Trung Quốc dẫn đến nhập khẩu. Những con số này thể hiện sự hấp dẫn của Việt Nam như là một trung tâm sản xuất và chuyển giao khu vực.

Cơ hội và thách thức trong giai đoạn 2025

Triển vọng dài hạn của ngành công nghiệp được củng cố bởi một làn sóng đầu tư cơ sở hạ tầng mạnh mẽ, đáng chú ý là Dự án Cảng vận chuyển quốc tế Can Gio. Với tổng đầu tư gần 6 tỷ USD và công suất dự kiến ​​lên tới 16,9 triệu TEU vào năm 2045, Cảng Gio dự kiến ​​sẽ trở thành một trong những trung tâm chuyển nhượng hàng hóa lớn nhất thế giới. Theo GTJASVN, dự án này không chỉ bổ sung năng lực cho CAI MEP – Cụm cảng Thi Vai mà còn làm tăng khả năng cạnh tranh của toàn bộ hệ thống cảng quốc gia chống lại các đối thủ trong khu vực như Thái Lan, Indonesia hoặc Malaysia.

Nguồn: Gtjasvn

Cùng với đó, một loạt các cảng nước sâu khác như Lach Huyen 3-4 (được đầu tư bởi PHP và MSC), Lach Huyen 5-6 (Hateco và Maersk), Gemalink 2A ​​và NAM Dinh Vu giai đoạn 3 đã được thực hiện hoặc chuẩn bị để đưa vào hoạt động trong giai đoạn 2025. Đây là một bước cần thiết trong bối cảnh nhu cầu vận chuyển ở Đông Nam Á dự kiến ​​sẽ đạt tới 82 trận88 triệu TEU vào năm 2025, trong khi tổng công suất hiện tại chỉ đáp ứng hơn 53 triệu TEU.

Tuy nhiên, cơ hội tăng trưởng cũng đi kèm với nhiều thách thức. Tình hình còn lại ở Hai Phong và Cai MEP – Các cụm cảng Thi Vai đang tăng lên đáng kể. Hiệu quả khai thác ở Hai Phong duy trì khoảng 80%, trong khi đầu ra vẫn được phân biệt giữa các khu vực ngược dòng và hạ thấp. Các cổng mới đã được đưa vào hoạt động nhưng không có nguồn hàng hóa ổn định, làm cho hiệu quả khai thác không cao. Tình huống tương tự xảy ra tại cụm cổng CM-TV, nơi nhiều doanh nghiệp vẫn ưu tiên cảng gần các công viên công nghiệp như Cat Lai thay vì di chuyển đến vùng nước sâu.

Ngoài ra, tác động của các chính sách thương mại địa chính trị và toàn cầu là không thể đoán trước. Chiến tranh Biển Đỏ đã không hạ nhiệt, khiến các tuyến đường vận chuyển thay đổi biển, trong khi chính sách thuế quan mới của Tổng thống Trump có nguy cơ giảm nhu cầu thương mại toàn cầu. Các cuộc khảo sát chống lại và những thay đổi trong các liên minh vận chuyển lớn trên thế giới cũng có thể làm cho cấu trúc thị trường giao thông dao động mạnh mẽ trong giai đoạn tới.

Tác động đến doanh nghiệp và triển vọng đầu tư

Theo phân tích của GTJASVN, trong bối cảnh mới, các doanh nghiệp cảng biển và giao thông đang bước vào giai đoạn sàng lọc rõ ràng, trong đó năng lực đầu tư, vị trí địa lý và chiến lược phát triển sẽ quyết định hiệu suất.

Trong số các nhóm doanh nghiệp cảng, Gemadept (GMD) là một cái tên nổi bật với hệ thống cảng trải dài từ Bắc xuống Nam. Với kế hoạch mở rộng năng lực tại cảng Gemalink và Nam Dinh VU, công ty đang tăng tốc để bắt được nhu cầu vận chuyển ngày càng tăng. Năm 2024 lợi nhuận, họ tăng trưởng tích cực bằng cách tăng phí dỡ hàng và khả năng khai thác cao hơn. GMD hiện có giá trị P/E 12,7 lần, được khuyến nghị “tích lũy” với giá mục tiêu là 66.000/cổ phiếu VND.

Trong phân khúc giao thông, Công ty chứng khoán chung và vận chuyển (HAH) đang tận dụng xu hướng cho thuê xu hướng tăng. Công ty đã nâng cấp công suất đội tàu lên hơn 26.000 TEU và duy trì thị phần trong nước trong vận tải container. Dự báo doanh thu và lợi nhuận 2025 tăng lần lượt là 16,8% và 14,1%. HAH được khuyến nghị “mua” với mức tăng giá dự kiến ​​hơn 23%.

Ngoài hai doanh nghiệp, nhóm giao thông cũng có sự hiện diện của các công ty lớn như MVN, PVT, VSC … với tài sản lớn và tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE). Trong giai đoạn 2020 20202024, ROE trung bình của nhóm cảng và vận tải cảng đạt 16,8% và 19,3%, phản ánh hiệu quả của việc sử dụng vốn tích cực.

Mặc dù có triển vọng tăng trưởng tích cực, báo cáo của GTJASVN cũng nhấn mạnh rằng ngành công nghiệp sẽ phải đối mặt với các biến số lớn từ các chính sách thuế, tình hình địa chính trị và phân chia nội tại giữa các khu vực cảng. Trong bối cảnh này, việc lựa chọn các doanh nghiệp hàng đầu, với nền tảng tài chính mạnh mẽ, kết nối cơ sở hạ tầng tốt và chiến lược dài hạn sẽ là yếu tố chính cho các nhà đầu tư.

Xem các báo cáo phân tích chi tiết ở đây